نحوه حفر ترانشه برای اجرای خطوط لوله‌های آبیاری مزارع با استفاده از لوله‌های پلی اتیلن
شرایط نصب و عوامل خاک
عملکرد سازه‌ای لوله بستگی به عمل متقابل بین خاک‌برداری یا خاک‌ریزی دور لوله و لوله داشته و معمولاً بانام واکنش متقابل خاک/لوله شناخته می‌شود. خاک‌ریزی دور لوله باید دارای خصوصیات ساختمانی و زهکشی مناسب برای این منظور باشد. خصوصیات ساختمانی خاک ریزی شامل ابعاد خاکریز دور لوله ، نوع مصالح و میزان تراکم می‌باشد. استانداردهای ASTM D2321 و 12011 CAN/CSAB برای نصب لوله‌های پلی‌اتیلن قابل‌استفاده می‌باشد.
عرض ترانشه خط لوله‌های پلی اتیلن
عرض ترانشه بستگی به قطر لوله، مصالح خاکریز و شیوه متراکم کردن خاک دارد. عرضی ترانشه نباید بیش از فضای موردنیاز برای جاسازی لوله و خاکریز دوران باشد. ترانشه های باریک اجازه نصب صحیح لوله را نمی‌دهند درحالی‌که ترانشه عریض منجر به افزایش هزینه‌های بیهوده می‌گردد. این عرض را معمولاً بر اساس ابعاد باکت بیلی‌های حفاری و نیز قطر لوله بعلاوه ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر از هر طرف لوله در نظر می‌گیرند. چنانچه از دستگاه کمپکتور به‌منظور کوبش لایه‌های خاکریز استفاده شود، عرض دستگاه کمپکتور نیز از عوامل تعیین‌کننده عرض ترانشه خواهد بود. ضمناً در استاندارد ASTM ارقامی در این خصوص ارائه گردیده است.
به دلایل اقتصادی و یکپارچگی سازی، بهتر است که عرضی ترانشه متناسب با قطر لوله باشد. یکی از اشتباهات رایج این است که تصور می‌شود، برای نصب لوله‌های انعطاف‌پذیر ترانشه باید بسیار عریضی باشد. حفاری ترانشه های عریض و پر کردن آن‌ها نه‌تنها گران بوده، بلکه باعث اختلال در یکپارچگی سیستم لوله/ خاکریز دور لوله می‌گردد. استحکام محیط خاک محلی طی سالیان متمادی به وجود آمده است. بنابراین، باید به هنگام حفاری ترانشه کمترین آسیب به این استحکام برسد.
مصالح و تراکم: ترکیب نوع مصالح ( شن، ماسه، خاک رس و یا ترکیب آن‌ها و غیره) و میزان تراکم ( تراکم استاندارد پراکتور ) استحکام خاکریز را تعیین می‌کنند. اصولاً مصالح دانه‌درشت و گوشه‌دار نیاز به تراکم کمتری از مصالح ریز دانه و گرد دارند. استحکام خاکریز معمولا با ضریب واکنش خاک و یا ضریب خاک شناخته می‌شود.
۱- حفر ترانشه در زمین‌هایی که تراز آب زیرزمینی وجود ندارد
بر اساس مشخصات ژئوتکنیکی و با توجه به نوع خاک منطقه که عموماً mlوCL می‌باشد، بر اساس آئین‌نامهASTM D2321 و دیگر مشخصات حفاری ترانشه با مقطع قائم و به عمق مشخص‌شده در نقشه‌های اجرایی انجام
می‌گیرد. در این رابطه عرض ترانشه با توجه به‌اندازه‌های مختلف لوله پلی‌اتیلن و بر اساسی دستورالعمل ذیل تعیین می‌گردد:
- برای اندازه‌های ۶۰۰ الی ۱۲۰۰ میلی‌متر (خط اصلی)، میانگین قطر خارجی لوله آبیاری بعلاوه ۸۰ سانتی‌متر ( ۴۰ سانتی‌متر از هر طرف). البته در دستور کارهای قبلی، میانگین قطر خارجی لوله آبیاری بعلاوه ۴۰ سانتی‌متر ( ۲۰ سانتی‌متر از هر طرف) ارائه گردیده بود که به علت عدم وجود فضای مناسب به‌منظور کار با ویبراتور و رسیدن به کمپکشن مناسب به دستور کار فعلی، تغییر پیدا کرد. عرض ترانشه نباید بیش از مقداری باشد که با رعایت نکات ایمنی لازم برای ریختن و در صورت لزوم متراکم کردن مواد پرکننده، در هر دو سری لوله لازم است. بنابراین عرض کانال به نوع مواد پرکننده، روش تراکم نمودن آن‌ها و قطر لوله بستگی دارد.
- به‌منظور انشعابات سایزهای ۳۰۰ و ۴۰۰ میلی‌متر، میانگین قطر لوله خارجی لوله آبیاری بعلاوه ۳۰ سانتی‌متر ( ۱۵ سانتی‌متر از هر طرف).
۲) حفر ترانشه در زمین‌هایی که سطح آب زیرزمینی بالاست
درجایی که سطح آب زیرزمینی بالاست، باید قبل از اقدام به حفر ترانشه، به‌وسیله چا‌ه نقطه‌ای یا هر روشدیگری، سطح آب زیرزمینی را تا زیرخط بستر پروژه پایین برد و تحت هیچ شرایطی کارگذاری لوله‌های پلی‌اتیلن در ترانشه هایی که بستر آب دارد و یا خاک آن اشباع است مجاز نمی‌باشد.
عمق ترانشه
عمق ترانشه به دلیل شرایط زمین و شیب موردنیاز لوله تعیین می‌گردد. به هر حالی در صورت عدم دستیابی به پی مناسب برای لوله ، حفاری بیشتری مورد نیاز است.
این مطلب توسط شرکت آبرسان نوید تولید شده است. هر گونه کپی برداری پیگرد قانونی دارد.
پیشنهاد می کنیم مطلب شناخت انواع لوله های قابل مصرف در آبیاری تحت فشار (کلیک کنید) را نیز بخوانید.
فارسی